28/11/2013 20:02 (GMT +
7)
TTO - Đó là khẳng định của Phó chủ tịch Ủy
ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992, Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu
trong cuộc trả lời phỏng vấn báo chí ngay sau thời khắc Quốc hội biểu quyết
thông qua Hiến pháp sửa đổi.
Phó chủ tịch Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992, Phó chủ tịch
Quốc hội Uông Chu Lưu trong cuộc trả lời phỏng vấn báo chí - Ảnh: Việt Dũng
Ông Lưu nói:
Bản Hiến pháp sửa đổi lần này đã thể chế hóa được cương lĩnh của Đảng, trên cơ sở phát huy dân
chủ, phát huy đại đoàn kết toàn dân tộc, đề cao quyền con người, quyền và nghĩa
vụ cơ bản của công dân và có thể nói là phân định rõ được chức năng, nhiệm vụ của cơ quan
lập pháp, hành pháp, tư pháp.
* VTV: Thưa ông, cái đổi mới nhất trong lần sửa đổi này được
mọi người đánh giá là quy định về quyền con người, ông có thể cho biết về ý
kiến này?
- Vâng, đúng
thế. Chúng ta thấy trước đây chương V của Hiến pháp năm 1992 nói về quyền và
nghĩa vụ cơ bản của công dân. Nhưng Hiến pháp sửa đổi lần này chúng ta đưa nội
dung này lên chương II, chỉ đặt sau chương về chế độ chính trị. Như vậy, chỉ
riêng về bố cục cũng đã thể hiện sự quan trọng của chương về quyền con người.
Thứ hai là tên
chương cũng có sự thay đổi. Trước đây là “quyền, nghĩa vụ cơ bản của công dân”,
còn bây giờ là “quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân”, để
khẳng định Nhà nước cam kết bảo đảm, bảo vệ, tôn trọng quyền con người, quyền
và nghĩa vụ cơ bản của công dân đúng như quy định tại các công ước quốc tế mà
nước ta là thành viên. Và đây cũng là thành quả của 30 năm đổi mới, của sự phát triển của
đất nước.
* TUỔI TRẺ: Thưa Phó chủ tịch, ông vừa đề cập các quy
định về quyền con người như một điểm nhấn của Hiến pháp sửa đổi. Vậy phải làm
thế nào để các quy định tốt đẹp ấy được thực thi triệt để trong cuộc sống? Ví
dụ, có những quyền như là quyền biểu tình đã được ghi trong các bản Hiến pháp
của Việt Nam
nhưng vẫn chưa được thể hiện bằng một đạo luật cụ thể?
- Những quyền
tự do, dân chủ, lập hội, biểu tình… thì không chỉ được quy định trong Hiến pháp
sửa đổi lần này mà cả các bản Hiến pháp trước đây của chúng ta cũng có. Bây giờ
để triển khai cái đó thì rõ ràng tới đây phải ban hành luật để quy định rõ các
điều kiện, trình tự, thủ tục để cho công dân thực hiện được các quyền đó. Và
các quyền đó là các quyền hiến định.
* VNECONOMY: Thưa Phó chủ tịch, việc đổi mới thể chế kinh tế
được đặt ra như một yêu cầu cấp bách, vậy Hiến pháp sửa đổi lần này có sự đột
phá nào để đáp ứng yêu cầu này?
- Có thể nói
rằng ngay điều 51 của Hiến pháp sửa đổi đã khẳng định mục tiêu, mô hình kinh tế
của chúng ta, khẳng định nhất quán là mô hình kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa với nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế và các thành
phần kinh tế bình đẳng, cạnh tranh lành mạnh, được đối xử bình đẳng trước pháp
luật.
Hiến pháp sửa
đổi cũng khẳng định rõ các thành phần kinh tế đều được Nhà nước bảo hộ và Nhà
nước không quốc hữu hóa những tài sản hợp pháp của các nhà đầu tư, nhà sản
xuất, nhà kinh doanh. Đây là một thông điệp mà tôi nghĩ rằng rất quan
trọng.
Và thứ ba nữa
là khẳng định quyền sở hữu hợp pháp của các thành phần kinh tế, các chủ
thể, các cá nhân thì đều được Nhà nước tôn trọng, bảo đảm và đây là quyền
thiêng liêng của họ.
* TUỔI TRẺ: Thưa Phó chủ tịch, với tư cách là một thành viên
Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992, ông còn băn khoăn hoặc tiếc nuối nào
về những điều chưa thể đưa vào được Hiến pháp sửa đổi không? Chẳng hạn quy định
về Hội đồng Hiến pháp phải rút ra?
- Đấy cũng là
một vấn đề. Phải nói đây là một câu hỏi rất thú vị. Bởi vì thế này: ở đây chúng
ta đang triển khai một chủ trương, chính sách rất lớn đó là kiểm soát quyền lực mà chúng ta đã đưa vào
Hiến pháp sửa đổi ở tại điều 2 là quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ
quan lập pháp, hành pháp, tư pháp. Quy định như vậy để đảm bảo quyền lực của
nhân dân
được thực hiện một cách nghiêm chỉnh, hiệu lực, hiệu quả.
Thế thì về cơ
chế kiểm soát quyền lực tuy chúng ta chưa đưa quy định về Hội đồng Hiến pháp
vào ngay bây giờ, nhưng các chương, điều khác của Hiến pháp sửa đổi cũng đã thể
hiện tinh thần, nguyên tắc đó. Ví dụ, khẳng định quyền lập pháp thuộc về Quốc
hội, quyền hành pháp thuộc về Chính phủ, quyền tư pháp thuộc về cơ quan xét xử
là tòa án.
Và trong các
chương này đã thể hiện phân định rõ hơn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mỗi
cơ quan. Chính sự phân công này cũng tạo điều kiện cho sự kiểm soát quyền lực.
Ngoài ra, theo
kiến nghị của đại biểu Quốc hội và cử tri thì chúng ta thấy rằng cần ghi rõ vào
chương quy định hiệu lực Hiến pháp một điều để nói rõ trách nhiệm của Quốc hội,
Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, TAND tối cao,
Viện KSND tối cao, các cơ quan khác của Nhà nước và trách nhiệm của toàn dân
trong vấn đề bảo vệ Hiến pháp, bảo đảm tôn trọng Hiến pháp theo tinh thần Nhà
nước pháp quyền.
Còn với điều
kiện hiện nay, với cơ chế bảo hiến đã có thì chúng ta sẽ tiếp tục hoàn
thiện, quy định rõ trong luật. Còn quy định về Hội đồng Hiến pháp thì trong quá
trình thảo luận có nhiều ý kiến khác nhau.
Như lúc đầu
chúng tôi nói, với những vấn đề chưa có đồng thuận cao, còn nhiều ý kiến khác nhau, mặc dù chúng ta
biết đó là phương
tiện cần thiết, nhưng mà chúng ta vẫn phải tiếp tục nghiên cứu.
* VNECONOMY: Ông nghĩ gì khi có hai đại biểu không bấm nút
thông qua Hiến pháp sửa đổi?
- Tôi nghĩ đó
là quyền của họ. Họ thể hiện chính kiến của họ. Và đây cũng là điều bình thường
trong xã hội bây giờ. Chúng ta không thể áp đặt họ được.
* PHÁP LUẬT TP.HCM: Thưa ông, như Chủ tịch Quốc hội nói, Hiến
pháp sửa đổi thể hiện được ý chí của toàn dân, trong đó Đảng là lực lượng lãnh
đạo. Vậy thì Đảng đóng vai trò gì trong quá trình sửa đổi Hiến pháp lần này?
- Các đồng chí
trở lại điều 4. Hiến pháp sửa đổi lần này chúng ta vẫn tiếp tục khẳng định vị
trí, vai trò của Đảng Cộng sản VN, trong đó có mấy điểm lớn.
Một là Hiến
pháp lần này thể hiện rõ hơn bản chất của Đảng. Nói một cách công khai và có thể nói là đã đưa
vào trong Hiến pháp rằng đây là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời
là đội tiên phong của nhân dân lao động và của cả dân tộc, là đại biểu trung
thành của giai cấp công nhân, đồng thời cũng là đại biểu trung thành của nhân
dân lao động và của cả dân tộc.
Hai là khẳng định vị trí lãnh
đạo Nhà nước
và xã hội của Đảng Cộng sản VN. Nhưng điều quan trọng hơn mà cử tri và đại
biểu Quốc hội mong muốn là phải xác định rõ trách nhiệm của Đảng so với Hiến
pháp trước đây.
Trước đây
trong bản Hiến pháp chúng ta không nói rõ trách nhiệm của Đảng thì lần này đã
đưa vào và nhấn mạnh: Đảng phải gắn bó mật thiết với nhân dân, đấy là sức
sống của Đảng. Hơn nữa, Đảng phải phục vụ nhân dân, phải chịu sự giám sát của
nhân dân và phải chịu trách nhiệm trước nhân dân về quyết định của mình. Đảng
lãnh đạo Nhà nước và xã hội mà nếu như quyết định không đúng, quyết định ảnh
hưởng đến lợi ích quốc gia, dân tộc, nhân dân thì Đảng phải chịu trách nhiệm
trước nhân dân và trước dân tộc. Đây là một điểm rất mới.
Còn trong quá
trình tham gia, quá trình chỉ đạo sửa đổi Hiến pháp thì có thể nói rằng đây là
một quá
trình thể chế hóa cương lĩnh, cụ thể hóa những điểm lớn, những mục tiêu mà đại hội Đảng
đã đề ra.
Thêm nữa là chúng ta cũng chịu sự
lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng về mục tiêu, quan điểm, định hướng. Cho nên có thể nói rằng Đảng gắn bó mật thiết với quá trình
xây dựng bản Hiến pháp này,
để như Chủ tịch Quốc hội nói rằng đây là bản Hiến pháp kết tinh giữa ý Đảng, lòng dân.
LÊ KIÊN ghi